İlk Olimpiyatlar

atina 1896, athens 1896 olmypics

1896 Yaz Olimpiyatları
1896 Yaz Olimpiyatları veya resmî adıyla I. Olimpiyat Oyunları, 6-15 Nisan 1896 tarihleri arasında Yunanistan’ın başkenti Atina’da gerçekleştirilen çok sporlu etkinlik. İlk modern Olimpiyat Oyunları olma niteliği taşıyan etkinlik, antik Olimpiyat Oyunları’nın doğduğu yerin antik Yunanistan olması nedeniyle Atina’da düzenlendi. Atina, 23 Haziran 1894 tarihinde Paris’te, Fransız pedagog ve tarihçi Pierre de Coubertin tarafından düzenlenen bir kongrede oy birliği ile ev sahibi şehir olarak seçilmişti. Uluslararası Olimpiyat Komitesi de bu kongre esnasında kurulmuştu.

Oyunlar, o tarihe kadar gerçekleştirilen etkinlikler arasında uluslararası anlamda en yüksek katılımın sağlandığı etkinlik oldu. Müsabakaların birçoğunun gerçekleştirildiği Panathinaiko Stadyumu, dönem itibarıyla bir spor etkinliğini seyretmek için gelen en kalabalık insan topluluğuna ev sahipliği yaptı. 9 farklı sporda toplam 43 müsabakanın düzenlendiği etkinliklerde en başarılı ülke 11 altın, 7 gümüş ve 2 bronz madalya kazanan Amerika Birleşik Devletleri idi. Ev sahibi Yunanistan ise toplamda 49 madalya toplayarak en çok madalya kazanan ülke olurken altın sayısı 10’da kaldığından madalya sıralamasında ikincilikte yer aldı.

Oyunların ardından Yunanistan Kralı I. Georgios ile Amerika Birleşik Devletleri’ni temsil eden bazı sporcuların da aralarında bulunduğu bir kesim, gelecekteki oyunların da Atina’da düzenlenmesi için Coubertin ve Uluslararası Olimpiyat Komitesine talepte bulundu. Ancak 1900 Yaz Olimpiyatları, daha önceden planlandığı gibi Paris’te düzenlendi ve resmî bir organizasyon sayılmayan 1906 Ara Olimpiyatları hariç, 108 sene sonraki 2004 Yaz Olimpiyatları’na kadar Olimpiyatlar Yunanistan’a dönmedi.

Oyunların kuruluşu
16. yüzyıldan itibaren Avrupa’da, antik Olimpiyat Oyunları’ndan esinlenilerek çeşitli küçük çaplı spor etkinlikleri gerçekleştirilmeye başlanmıştı. Antik Olimpiyat Oyunları’nın çıkış noktası olan Yunanistan’daki ilk benzer etkinlik 1859 yılında Yunan girişimci Evangelis Zappas tarafından Olimpiyatlar adıyla organize edildi. Fransız pedagog ve tarihçi Pierre de Coubertin, İngiliz William Penny Brookes’un çeşitli ulusların katılacağı bir çok sporlu etkinlik düzenleme fikrini uygulamak için harekete geçti. 15 Kasım 1892’de, Union des sociétés françaises de sports athlétiques tarafından Paris’te düzenlenen bir etkinlikte Olimpiyatları canlandırma fikrini ilk kez dile getirdi. 16-23 Haziran 1894 tarihleri arasında Sorbonne’da organize ettiği kongreye katılan 12 ülkeden gelen 79 delegeye, gerçekleştirmeyi düşündüğü planları sundu. Sunduğu teklifin kongrede kabul görmesiyle birlikte ilk modern Olimpiyat Oyunları için bir tarih belirlenmesi konusu gündeme geldi. Coubertin, 1900 yılında Paris’te gerçekleştirilecek olan Expo ile eş zamanlı olarak düzenlenmesi fikrini ortaya atsa da, etkinliğin altı yıl sonra gerçekleştirilmesi durumunda halkın ilgisinin kaybolabileceğini öne süren kongre üyeleri 1896 yılı konusunda anlaştı. Tarih konusunun belirlenmesinin ardından etkinliğin gerçekleştirileceği yer konusuna geçildi. Bazı kongre üyeleri Londra’yı önerse de Coubertin buna karşı çıktı. Kongre başkanlığını da yürüten Yunan Demetrius Vikelas ile Coubertin’in Atina konusunda fikir birliğine varması sonrasında Vikelas, etkinliğin Atina’da düzenlenmesi önerisini 23 Haziran günü kongreye sundu. Teklif kabul görürken aynı toplantı sırasında kurulan Uluslararası Olimpiyat Komitesi başkanlığına da Vikelas seçildi.

Organizasyon
Oyunların Yunanistan’da düzenleneceğinin belirlenmesinin ardından Başbakan Harilaos Trikupis ve Zappas Olimpiyat Komitesi Başkanı Stefanos Dragumis, yaşadıkları finansal ve siyasi sorunlar sebebiyle Yunanistan’ın bu etkinliğe ev sahipliği yapamayacağını belirtmişti. 1894 yılında kurulan Yunanistan Olimpiyat Komitesinin başkanı Stefanos Skuludis tarafından sunulan raporla, organizasyon maliyetinin Coubertin tarafından hesaplanandan üç kat fazla olacağı belirtildi. Raporda, Yunanistan’ın mevcut şartlar altında oyunları düzenleyemeyeceği ve ülkenin ev sahipliğinden çekilmesi gerektiği ifade edilmekteydi. Bu durumun ardından Skuludis ve ona katılan bazı komite üyeleri görevinden istifa etti. Ocak 1895’te Veliaht Prens Konstantin komitenin başkanlığına getirildi. Konstantin, bu göreve gelmesinden sonra etkinlik için maddi kaynaklar aramaya başladı. Organizasyonda kullanılmak amacıyla ülke halkından yaklaşık 300.000 drahmi bağışın yanı sıra, özel olarak hazırlanan posta pullarının satışlarından 400.000 drahmi, bilet satışlarından 200.000 drahmi toplandı. Evangelis Zappas ve kuzeni Konstantinos Zappas’ın mirası da organizasyon kapsamında kullanıldı. Panathinaiko Stadyumu’nun yenilenmesinin 920.000 drahminin üzerindeki maliyeti ise Georgios Averof’un yaptığı bağışla karşılanmıştı. Bu bağış karşılığında Averof’un stadyum dışına yapılan heykeli 5 Nisan 1896 tarihinde açıldı.

Bunu da oku :  Olimpiyatların hiç unutulamayan efsaneleri

Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından 1894 yılında oluşturulan yönetmelikle oyunlara yalnızca amatör sporcuların katılması karar altına alındı ve eskrimdeki bir kategori dışındaki tüm müsabakalarda amatör sporcular mücadele etti. Bu dönemde bazı spor dalları için uluslararası anlamda kabul gören kurallar bütünü bulunmadığından, organizasyon komitesi farklı kurumların oluşturduğu kuralları baz aldı. Öte yandan Prens Georgios baş hakemdi ve son karar yetkisi ona aitti. Bu durum için Coubertin “Kendisinin varlığı, hakem kararlarına otorite ve etkinlik kazandırdı.” şeklinde bir değerlendirme yapmıştı.

Müsabakaların yapıldığı yerler
Atletizm, güreş, halter ve jimnastik müsabakalarına Panathinaiko Stadyumu ev sahipliği yaparken Maraton’da başlayan maraton koşusu Panathinaiko Stadyumu’nda sona erdi. Atıcılık etkinlikleri Kallithea’da, bisiklet etkinlikleri Neo Faliron Veledromu’nda -yol yarışı ise istisnai olarak Maraton ile Atina arasındaydı-, eskrim etkinlikleri Zappion’da, tenis etkinlikleri Athens Lawn Tennis Club’da, yüzme etkinlikleri ise Paşalimanı koyunda gerçekleştirildi.

Açılış töreni
6 Nisan günü (o dönem Yunanistan’da kullanılan Jülyen takvimine göre 25 Mart) oyunların açılışı resmî olarak gerçekleştirildi. 25 Mart günü aynı zamanda Yunanistan’ın bağımsızlığını elde ettiği gün kabul edilmekte ve ulusal bir bayram olarak kutlanmaktaydı. Açılışta stadyumda yaklaşık 80.000 kişinin yanı sıra Yunanistan Kralı I. Georgios, karısı Olga ve çocukları da yer almıştı. Katılan sporcuların çoğu sahada dizilmiş ve milletlerine göre ayrılmıştı. Organizasyon komitesi başkanı Veliaht Prens Konstantin’in yaptığı konuşmanın ardından, I. Georgios tarafından oyunların resmî açılışı gerçekleştirildi.

Açılışın ardından, sözleri şair Kostis Palamas tarafından yazılan ve Spiridon Samaras tarafından bestelenen Olimpiyat İlahisi, bir bandoya eşlik eden 150 kişilik koro tarafından seslendirildi. 1960 Yaz Olimpiyatları’na kadarki açılış törenlerinde müzikal yönden farklı uygulamalar yapılsa da, 1958 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından alınan kararla, 1896 Olimpiyatları’nda icra edilen bu marş, oyunların resmî marşı olarak kabul edildi.

Kapanış töreni
Oyunların resmî kapanışının 14 Nisan (Jülyen takvimine göre 5 Nisan) günü yapılması planlansa da, aşırı yağmur sebebiyle kapanış töreni 15 Nisan’da gerçekleştirildi. Kraliyet ailesinin de yer aldığı tören, Yunanistan millî marşı ile Grekçe bir odun George S. Robertson tarafından okunmasıyla başladı. Sonrasında kral tarafından yarışmaları ilk iki sırada tamamlayan sporculara ödülleri takdim edildi. Günümüzün aksine yarışmaları ilk sırada tamamlayanlara birer gümüş madalya, zeytin dalından yapılan taç ve diploma, ikinci sırada tamamlayanlara ise birer bakır madalya, defne yaprağından yapılan taç ve diploma verilmişti. Madalyalar Jules Chaplain, diplomalar ise Nikolaos Gizis tarafından tasarlanmıştı. Katılan diğer sporculara ise Nikiforos Litras tarafından tasarlanan hatıra madalyası verilmişti. Coubertin’in arkadaşı Michel Bréal’den kupa alan Spyridon Louis gibi bazı sporcular ise ek ödüller aldı. Ödüllerin verilmesinin ardından Louis’in liderlik ettiği madalya sahipleri, çalınan Olimpiyat Marşı eşliğinde stadyumun çevresinde şeref turu attı. Kral Georgios, ilk Olimpiyatların sona erdiğini bildirmesinin ardından, Yunanistan millî marşı eşliğinde stadyumu terk etti. Aynı günün akşamı Hotel Grande Bretagne’da, sporcular ve diğer ülkelerden gelen muhabirler adına bir etkinlik düzenlendi.

Bundan sonraki oyunların da Atina’da düzenlenmesi gerektiğini savunan Kral Georgios’un bu fikrine yarışmalarda mücadele eden Amerikalı sporcuların çoğu destek vermiş ve bu düşünceyi belirten bir yazı hazırlayarak Veliaht Prens Konstantin’e sunmuştu. Bu düşünceye karşı olan Coubertin ise sonraki oyunların farklı yerlerde düzenlenmesi fikrini savunmaktaydı. Dört yıl sonra, 1900 yılında gerçekleştirilen II. Olimpiyat Oyunları da bu kapsamda Paris’te düzenlendi.

Bunu da oku :  İlk Olimpiyat Oyunları

Oyunlar
Katılan ülkeler
10 sene sonraki 1906 Ara Olimpiyatları’na kadar millî takım konsepti Olimpiyat hareketinin önemli bir parçası olmamasına rağmen birçok kaynak, 1896’nın katılımcılarının milletlerini listeler ve madalya sayılarını verir. Oyunlarda mücadele eden sporcuların ülkeleri hakkında farklı değerlendirmeler vardır. Uluslararası Olimpiyat Komitesi 14 rakamını vermektedir. Bill Mallon; Kıbrıs ve Smirni’nin oyunlarda temsil edildiğini belirtip Bulgaristan ile Şili’yi dışarıda tutarak oyunlara katılan ülke sayısını 15 verir.

Oyunlara katılan sporcu sayısı hakkında da farklı görüşler mevcuttur. Uluslararası Olimpiyat Komitesi oyunlarda, tamamı erkek 241 sporcunun mücadele ettiğini belirtir. Oyunlarda mücadele eden 179 katılımcının adı bilinmektedir. Mallon ise adı bilinen sporcu sayısını 177 olarak verir. Adı bilinmeyen Yunan sporcuları hesaba katarken ise, farklı yüzme etkinliklerinde mücadele eden kişilerin aynı kişi olabileceğini de belirterek oyunlarda toplam 166 Yunan sporcunun mücadele ettiğini ifade eder ve genel olarak oyunlara 245 sporcunun katıldığını belirtir.

Resmî raporlara ve Uluslararası Olimpiyat Komitesine göre oyunlarda mücadele eden ülkeler şu şekildedir:
– Almanya
– Amerika Birleşik Devletleri
– Avustralya – 1901’den önce Avustralya bağımsız bir ülke değildi. Londra doğumlu olan ve daha sonradan Avustralya’ya göç eden Edwin Flack, kaynaklarda Avustralya’yı temsil etmiş olarak gösterilmektedir.
– Avusturya – O dönemde Avusturya, Avusturya-Macaristan’ın bir parçası olsa da Avusturyalı sporcuların elde ettiği sonuçlar ayrı listelenmektedir.
– Bulgaristan – Resmî raporlar ve Bulgaristan Olimpiyat Komitesi, Bulgaristan’da yaşayan İsviçre kökenli sporcu Charles Champaud’un bir Bulgar olarak katıldığını belirtmektedir. Mallon ise Champaud’un İsviçreli olduğunu ve bazı kaynaklarda hatalı bir şekilde Bulgar olarak gösterildiğini not düşmektedir.
– Büyük Britanya
– Danimarka
– Fransa
– İsveç
– İsviçre
– İtalya
– Macaristan – O dönemde Macaristan, Avusturya-Macaristan’ın bir parçası olsa da Macar sporcuların elde ettiği sonuçlar ayrı listelenmektedir. Günümüzde Sırbistan’ın bir parçası olan Voyvodina’dan katılan sporcular da, o dönem Macaristan topraklarına denk geldiğinden Macaristan adına listelenmektedir.
– Mısır – Mısır’ın İskenderiye şehrinde yaşayan Yunan asıllı Dionisios Kasdaglis tek erkekler müsabakalarında Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından Yunan olarak listelenirken çift erkekler müsabakalarında Yunan sporcu Dimitrios Petrokokkinos ile birlikte takım oluştursa da, bu ikili karışık takım olarak listelenir.
– Yunanistan – Uluslararası Olimpiyat Komitesi; Kıbrıs, Smirni ve Mısır’dan katılan Yunan kökenli sporcuların da Yunanistan’ı temsil ettiğini kabul etmektedir. Bazı kaynaklar Kıbrıs’tan katılan sporcuları ayrı olarak listelerken bunların da çoğu yalnızca Kıbrıs’tan katılan tek Yunan kökenli sporcu olan Anastasios Andreu’yu listeler (bu dönemde Kıbrıs, Birleşik Krallık’ın bir protektorasıydı). Mısır’ın İskenderiye şehrinde yaşayan Yunan asıllı Dionisios Kasdaglis tek erkekler müsabakalarında Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından Yunan olarak listelenirken çift erkekler müsabakalarında Yunan sporcu Dimitrios Petrokokkinos ile birlikte takım oluştursa da, bu ikili karışık takım olarak listelenir.
– Karma takım – Karışık çiftler müsabakalarında mücadele eden bazı takımların oyuncuları farklı milletlerden oluştuğundan, Uluslararası Olimpiyat Komitesi bu takımları karışık takımlar olarak adlandırmıştır.

Bunu da oku :  Antik Olimpiyatların Kökeni

Farklı kaynaklara göre oyunlarda şu ülkelerin de mücadele ettiği gösterilir:
– Kıbrıs – O dönemde Birleşik Krallık’a bağlı olan Kıbrıs’tan oyunlara katılan Anastasios Andreu, Mallon tarafından Kıbrıs’ı temsil etmiş olarak gösterilmektedir.
– Smirni – O dönemde Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı olan Smirni’den oyunlara katılan Dimitrios Tomprof ve Nikos Loverdos, Mallon tarafından Smirni’i temsil etmiş olarak gösterilmektedir.
– Şili – Şili Olimpiyat Komitesinin iddiasına göre Luis Subercaseaux adlı Şilili sporcu, oyunlardaki atletizm etkinlikleri kapsamındaki 100 metre, 400 metre ve 800 metre koşularına katılmıştır. Resmî raporlarda Şili’nin adı geçmezken Mallon da Şili’den de oyunlara bir sporcunun katıldığını ancak yarışmadığını belirtir.

Sporlar
Oyunlarda yer alacak sporlarla ilgili yapılan ilk duyuruda futbol, ragbi ve kriketin de adı geçse de bu sporlar resmî programa dahil edilmedi. Kürek ve yelken de program dahilinde yer almaktaydı; ancak bu müsabakaların düzenleneceği günlerdeki olumsuz hava şartları sebebiyle etkinlikler iptal edildi. Oyunlar kapsamında 9 farklı sporda toplam 43 etkinlik düzenlendi. Aşağıda, oyunlar kapsamında yarışılan sporlar ve parantez içerisinde bu sporlar kapsamında düzenlenen etkinlik sayısı verilmektedir:
– Atıcılık
– Atletizm
– Bisiklet
– – Pist
– – Yol
– Eskrim
– Güreş
– Halter
– Jimnastik
– Tenis
– Yüzme

Madalya tablosu
On ülkenin temsilcileri madalya kazanmayı başarırken farklı milletlere mensup sporculardan oluşan karışık takımlar da toplamda üç madalya kazandı. En fazla altın madalyayı kazanan Amerika Birleşik Devletleri madalya sıralamasında ilk sırada yer alırken en çok madalya kazanan ülke 46 madalyayla ev sahibi Yunanistan oldu. Sıralamada ikinci sırada yer alan Yunanistan, aynı zamanda 17 gümüş ve 19 bronz madalyayla bu madalyaları da en çok kazanan ülkeydi.

Müsabakaları birinci sırada tamamlayan sporculara birer gümüş madalya, zeytin dalı ve diploma, ikincilere ise birer bakır madalya, defne yaprağı ve diploma verilmişti. Uluslararası Olimpiyat Komitesi ise müsabakaları ilk üç sırada tamamlayan sporcuları, sırasıyla altın, gümüş ve bronz madalya kazanmış gibi göstermektedir.

kaynak: wikipedia

5/5 - (4 votes)
(Visited 840 times, 1 visits today)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir